Omawiając interfejsy dostępne w ramach biblioteki SPL, celowo pominąłem dwa z nich – SplObserver oraz SplSubject. Zrobiłem to dlatego, by ich opis nie zaginął w gąszczu pozostałych interfejsów. Dlaczego akurat te dwa zasłużyły na osobny wpis? Ponieważ przy ich pomocy możemy zaimplementować wzorzec obserwatora.
Nudna teoria
Wzorzec obserwatora należy do grupy wzorców czynnościowych. Wykorzystywany jest do powiadomienia jednego obiektu (obserwatora) o zmianie stanu drugiego (obserwowanego). Powiązane w ten sposób obiekty nie muszą być od siebie zależne, co więcej, nie muszą być świadome swojego istnienia. W ten sposób oba obiekty można niezależnie od siebie rozszerzać, nie wypływając na działanie obiektu powiązanego.
Akademicki przykład
Zacznijmy od prostego przykładu, w którym mamy dwa obiekty obserwujące i jeden obserwowany.
class Obserwator1 implements SplObserver
{
public function update(SplSubject $subject)
{
echo 'aktualizacja trafiła do klasy Obserwator1' . PHP_EOL;
}
}
class Obserwator2 implements SplObserver
{
public function update(SplSubject $subject)
{
echo 'aktualizacja trafiła do klasy Obserwator2' . PHP_EOL;
}
}
class Obserwowany implements SplSubject
{
protected $_observers = array();
public function attach(SplObserver $observer)
{
$this->_observers[spl_object_hash($observer)] = $observer;
}
public function detach(SplObserver $observer)
{
unset($this->_observers[spl_object_hash($observer)]);
}
public function notify()
{
foreach($this->_observers as $observer) {
$observer->update($this);
}
}
}
$obserwator1 = new Obserwator1();
$obserwator2 = new Obserwator2();
$obserwowany = new Obserwowany();
$obserwowany->attach($obserwator1);
$obserwowany->attach($obserwator2);
$obserwowany->notify();
Wyniku działania powyższego kodu jest prosty do przewidzenia.
Jeśli zajdzie taka potrzeba, możemy odpiąć obiekt obserwatora i ponownie wysłać informację o aktualizacji stanu obiektu.
$obserwowany = new Obserwowany();
$obserwowany->attach($obserwator1);
$obserwowany->attach($obserwator2);
$obserwowany->notify();
$obserwowany->detach($obserwator1);
$obserwowany->notify();
Przykład z życia wzięty
Przykłady akademickie mają to do siebie, że nijak nie pasują do twardej rzeczywistości i bardziej przeszkadzają niż pomagają w zrozumieniu zagadnienia. Dlatego też do lepszego poznania wzorca obserwatora posłużymy się praktycznym przykładem.
Załóżmy, że mamy aplikację, w której użytkownicy mogą zakładać konta oraz się na nie logować. Zalogowany użytkownik może zmienić swoje dane. Dane te od razu powinny trafić do obiektu sesji, by przy kolejnym żądaniu można było pobrać aktualne informacje z sesji. Tutaj z pomocą przychodzi obserwator (obiekt Session), który monitoruje stan użytkownika (obiekt User) i aktualizuje dane sesji w momencie edycji użytkownika.
class Session implements SplObserver
{
public function update(SplSubject $subject)
{
$this->_updateSession($subject);
}
protected function _updateSession(User $user)
{
// zapisz nowe dane użytkownika do sesji
}
}
class User implements SplSubject
{
protected $_observers = array();
public function editUser(array $data)
{
// dokonaj aktualizacji użytkownika (zapis do bazy, generowanie awatara, itd)
// a nastepnie wyślij powiadmienie do sesji
$this->notify();
}
public function attach(SplObserver $observer)
{
$this->_observers[spl_object_hash($observer)] = $observer;
}
public function detach(SplObserver $observer)
{
unset($this->_observers[spl_object_hash($observer)]);
}
public function notify()
{
foreach($this->_observers as $observer) {
$observer->update($this);
}
}
}
$user = new User();
$user->attach(new Session());
// za siedmioma klasami
// za siedmioma obiektami
$user->editUser(array(
'imie' => 'Jan',
'nazwisko' => 'Kowalski'
));
Powyższy przykład jest poprawny tylko w przypadku, gdy obserwatorem jest Session, a obserwowanym User. Jeśli chcielibyśmy aby Session obserwował więcej obiektów o różnych typach, należało by zmodyfikować metodę update tak, aby wykryć typ obiektu zgłaszającego aktualizację stanu i w zależności o niego wykonac stosowną akcję.
Podsumowanie
Wzorzec obserwatora doskonale sprawdza się wszędzie tam, gdzie stan jednego obiektu uzależniony jest od stanu drugiego obiektu. Dzięki temu, że obiekty nie są ze sobą ściśle powiązane, można je dowolnie rozbudowywać bez obawy, że wpłynie to negatywnie na proces obserwacji.
Kanał ATOM
Wczoraj zespół developerów wydał PHP w wersji 5.3.6. W głównej mierze dopracowano stabilność poprawiając ponad 60 błędów, w tym kilka bezpieczeństwa. Przypominam, że linia PHP 5.2 nie jest już rozwijana, ani wspierana i każdy powinien zaktualizować swoje środowisko do branchu 5.3.